Tư vấn thủ tục nhận con nuôi

Với đặc thù dân cư sống tập trung, mối quan hệ láng giềng gắn bó thân thiết, con người sống giàu tình cảm, việc nhận con nuôi ở Việt Nam diễn ra rất phổ biến từ ngàn đời nay. Đặc biệt là ở khu vực nông thôn, các gia đình có thể dễ dàng nhận con nuôi mặc dù bản thân gia đình họ cũng có con cháu. Tuy nhiên, quan hệ bố mẹ nuôi – con nuôi ở đây mới chỉ dừng lại ở phương diện xã hội, chưa được công nhận về mặt pháp lý.

Vậy nhận nuôi con nuôi như thế nào là đúng trình tự pháp luật, thủ tục đăng ký nuôi con nuôi cụ thể ra sao? Bài viết sau đây sẽ giải đáp chi tiết và đầy đủ về việc nhận nuôi con nuôi theo quy định của pháp luật Việt Nam.

1. ĐIỀU KIỆN ĐỐI VỚI NGƯỜI NHẬN CON NUÔI

Để có thể nhận con nuôi, cha mẹ nuôi phải có đủ các điều kiện sau đây:

– Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

– Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;

– Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;

– Có tư cách đạo đức tốt.

Tuy nhiên, với trường hợp cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng làm con nuôi hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì không cần đáp ứng điều kiện về độ tuổi và sức khỏe, kinh tế, chỗ ở.

Ngoài ra, Luật nuôi con nuôi cũng có quy định loại trừ một số trường hợp không được nhận con nuôi, cụ thể:

– Đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;

– Đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh;

– Đang chấp hành hình phạt tù;

Chưa được xóa án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thanh niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.

2. ĐIỀU KIỆN ĐỐI VỚI NGƯỜI ĐƯỢC NHẬN LÀM CON NUÔI

Con nuôi phải là người dưới 16 tuổi. Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi cũng có thể được nhận làm con nuôi nếu thuộc một trong các trường hợp được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi hoặc được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi.

Một người chỉ được làm con nuôi của một người độc thân hoặc của cả hai người là vợ chồng.

3. TRÌNH TỰ, THỦ TỤC ĐĂNG KÝ NHẬN CON NUÔI

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký nhận con nuôi

Hồ sơ đăng ký nhận con nuôi sẽ gồm hồ sơ của người nhận nuôi và hồ sơ của người được nhận nuôi.

Hồ sơ của người nhận nuôi bao gồm:

1. Đơn xin nhận con nuôi;

2. Bản sao Hộ chiếu, Giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ có giá trị thay thế;

3. Phiếu lý lịch tư pháp;

4. Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân;

5. Giấy khám sức khỏe do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp; văn bản xác nhận hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế do UBND cấp xã nơi người nhận con nuôi thường trú cấp (Trường hợp cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng làm con nuôi hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì không cần giấy tờ này).

Hồ sơ của người được nhận nuôi bao gồm:

1. Giấy khai sinh;

2. Giấy khám sức khỏe do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp;

3. Hai ảnh toàn thân, nhìn thẳng chụp không quá 06 tháng;

4. Biên bản xác nhận do UBND hoặc Công an cấp xã nơi phát hiện trẻ bị bỏ rơi lập đối với trẻ em bị bỏ rơi; Giấy chứng tử của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc quyết định của Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ của trẻ em là đã chết đối với trẻ em mồ côi; quyết định của Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ của người được nhận nuôi nuôi mất tích đối với người được nhận nuôi mà cha đẻ, mẹ đẻ mất tích; quyết định của Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ của người được giới thiệu làm con nuôi mất năng lực hành vi dân sự đối với người được giới thiệu làm con nuôi mà cha đẻ, mẹ để mất năng lực hành vi dân sự.

Bước 2 : Nộp hồ sơ

Người nhận con nuôi phải nộp hồ sơ đăng ký nhận con nuôi tại UBND cấp xã nơi người được giới thiệu làm con nuôi thường trú hoặc nơi người nhận con nuôi thường trú. Thời hạn giải quyết việc nuôi con nuôi là 30 ngày, kể từ ngày UBND cấp xã nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Bước 3: Kiểm tra hồ sơ, lấy ý kiến của những người có liên quan

UBND cấp xã nơi nhận hồ sơ có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, tiến hành xong việc lấy ý kiến của cha mẹ đẻ của người được nhận làm con nuôi. Nếu cha đẻ hoặc mẹ đẻ đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự hoặc không xác định được thì phải được sự đồng ý của người còn lại; nếu cả cha mẹ đẻ đều đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự hoặc không xác định được thì phải được sự đồng ý của người giám hộ. Trường hợp nhận trẻ em từ đủ 09 tuổi trở lên làm con nuôi thì còn phải được sự đồng ý của trẻ em đó. Việc lấy ý kiến phải lập thành văn bản và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người được lấy ý kiến.

Bước 4: Đăng ký việc nuôi con nuôi

Khi xét thấy người nhận con nuôi và người được nhận nuôi có đủ điều kiện theo quy định pháp luật, UBND cấp xã tổ chức đăng ký nuôi con nuôi, trao Giấy chứng nhận nuôi con nuôi cho cha mẹ nuôi, cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ hoặc đại diện cơ sở nuôi dưỡng, tổ chức giao nhận con nuôi và ghi vào sổ hộ tịch trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày có ý kiến đồng ý của cha, mẹ đẻ hoặc người giám hộ.

Trường hợp UBND cấp xã từ chối đăng ký thì phải trả lời bằng văn bản cho người nhận con nuôi, cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ hoặc đại diện cơ sở nuôi dưỡng và nêu rõ lý do trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có ý kiến của người liên quan.

Giấy chứng nhận nuôi con được UBND cấp xã nơi thường trú của người nhận con nuôi hoặc của người được nhận làm con nuôi.

Sau khi nhận nuôi thành công, cứ 6 tháng một lần trong thời hạn 03 năm kể từ ngày giao nhận con nuôi, cha mẹ nuôi phải thông báo cho UBND cấp xã nơi cha mẹ nuôi thường trú về tình trạng sức khỏe, thể chất, tinh thần, sự hòa nhập của con nuôi với cha mẹ nuôi, gia đình, cộng đồng.

Trên đây là nội dung tư vấn của Công ty Luật TNHH ANP về vấn đề nhận nuôi con nuôi. Nếu cần hỗ trợ pháp lý, Quý khách vui lòng liên hệ Luật sư của chúng tôi:

Công ty Luật TNHH ANP:

- VP Hà Nội: Tầng 5 Tòa N07, Trần Đăng Ninh, P. Dịch Vọng, Q. Cầu Giấy, Hà Nội

- VP Hồ Chí Minh: Tầng 1, số 232 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 6, Quận 3, TP.HCM

- Hotline:0912 772 008 

- Email: congtyluatanp.hcm@gmail.com