Quy định pháp luật về các tình tiết giảm nhẹ trong tố tụng hình sự

Để ra quyết định hình phạt đối với bị cáo, Hội đồng xét xử cần xem xét nhiều yếu tố, trong đó bao gồm các tình tiết giảm nhẹ khiến hành vi phạm tội của bị cáo trở nên ít nguy hiểm hơn cho xã hội. Vậy, quy định pháp luật về các tình tiết giảm nhẹ trong tố tụng hình sự như thế nào?

- Bộ luật Hình sự 2015;

- Nghị quyết 01/2000/NQ-HĐTP ngày 04/8/2000 của Hội đồng thẩm phán TANDTC;

- Các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là những dấu hiệu mang tính chủ quan và khách quan của hành vi phạm tội, không phải dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt mà chỉ là căn cứ giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với trường hợp phạm tội.

Các tình tiết giảm nhẹ trong tố tụng hình sự bao gồm:

• Người đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm.

• Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả

• Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

• Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết

• Phạm tội trong trường hợp vượt mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội

• Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra

• Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra

• Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn

• Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng

• Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức

• Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

• Phạm tội do lạc hậu

• Người phạm tội là phụ nữ có thai

• Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên

• Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng

• Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình

• Người phạm tội tự thú

• Người phạm tội thành khẩn khai báo hoặc ăn năn hối cải

• Người phạm tội tích cực giúp đỡ các cơ quan có trách nhiệm phát hiện hoặc điều tra tội phạm

• Người phạm tội đã lập công chuộc tội

• Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác

• Người phạm tội là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ, người có công với cách mạng.

Để đáp ứng được sự thay đổi nhanh chóng của xã hội, pháp luật cho phép các tình tiết khác không được nêu tại phần 3 của bài viết là tình tiết giảm nhẹ nếu được Tòa án chấp nhận và ghi rõ vào bản án.

Căn cứ Công văn 212/TANDTC – PC 2019 và Nghị quyết số 01/2000/NQ – HĐTP, một số tình tiết có thể được xem là tình tiết giảm nhẹ có thể nhắc đến như:

• Vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh, chị, em ruột bị cáo là người có công với nước có thành tích xuất sắc được Nhà nước tặng một trong các danh hiệu vinh dự như: anh hùng lao động, anh hùng lực lượng vũ trang, người mẹ Việt Nam anh hùng, nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú, nhà giáo nhân dân, nhà giáo ưu tú, thầy thuốc nhân dân, thầy thuốc ưu tú hoặc các danh hiệu cao quý khác theo quy định của Nhà nước;

• Bị cáo là thương binh hoặc người thân thích như vợ, chồng, cha mẹ, con, anh, chị, em ruột là liệt sỹ;

• Người bị hại cũng có lỗi;

• Thiệt hại do lỗi của người thứ ba;

• Gia đình bị cáo sửa chữa, bồi thường thiệt hại thay bị cáo;

• Người bị hại hoặc đại diện hợp pháp của người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo trong trường hợp chỉ gây tổn hại về sức khỏe cho người bị hại, gây thiệt hại về tài sản;

• Phạm tội do phục vụ yêu cầu công tác đột xuất như đi chống bão, lụt, cấp cứu;

• Bị cáo tự nguyện giao nộp ít nhất ½ số tiền thu lợi bất chính hoặc tiền phạt bổ sung theo bản án, quyết định của Tòa án.

Mọi thắc mắc và thông tin chi tiết vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được tư vấn và giải đáp thắc mắc. Trân trọng cảm ơn!

---

Công ty Luật TNHH ANP:

VP Hà Nội: Tầng 5 Tòa N07, Trần Đăng Ninh, P. Dịch Vọng, Q. Cầu Giấy, Hà Nội

VP Hồ Chí Minh: 232 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 6, Quận 3, TP.HCM

Hotline: 0912 772 008 

Email: congtyluatanp.hcm@gmail.com